Artur Kowalczyk: Pana powieść "Do następnych mistrzostw" to, zdawałoby się, na pierwszy rzut oka lekka książka. A jednak testuje w niej Pan ważną rzecz: przyjaźń. Być może jest to najważniejszy test dla każdego człowieka?

Eshkol Nevo: Właściwie nie myślałem o tym, jak o teście. To czas zmieniał bohaterów tej książki. Najważniejszym pytaniem, które chciałem zadać było to: czy jesteśmy w stanie zaakceptować, że ludzie których kochamy, zmieniają się?


Bohaterowie tej powieści flirtują z życiem korporacyjnym. Chcą korzystać z dobrodziejstw, jakie niesie życie współczesnej klasy średniej, ale z drugiej strony czują się wyeksploatowani i niezbyt szczęśliwi.

Nigdy nie myślałem o tym w ten sposób, ale być może ma Pan rację. W końcu wszyscy kończą przygodę z korporacjami i zaczynają robić własne rzeczy. Kiedy obserwuję moich studentów, którzy mają po dwadzieścia kilka lat, to dochodzę do wniosku, że nie są przesadnie lojalni wobec swoich pracodawców. Traktują pracę jako sposób na zdobycie pieniędzy, które są im potrzebne do robienia rzeczy, które chcą robić naprawdę.


Obserwujemy jak bohaterowie tej opowieści zmieniają się – tę zmianę w sposób jednocześnie zabawny i smutny obserwujemy mając za tło mistrzostwa w piłce nożnej. Czy myśli Pan, że prawdziwe zmiany w zwykłym człowieku mogą zachodzić dopiero w konsekwencji naprawdę ważnych, traumatycznych zdarzeń?

Trauma nie jest elementem koniecznym do przeprowadzenia zmian. Czasami powolny, niemal podprogowy proces także może doprowadzić do przemian. Myślę, że wszyscy męscy bohaterowie tej powieści zostają w gruncie rzeczy poddani głębokim przeobrażeniom w związku ze znajomością z pewną kobietą.


Książka jest przewrotna – choć każdy z tej grupy przyjaciół, tak naprawdę, odbiera innemu jego marzenie, to przyjaźń zdaje się mimo wszystko trwać. A wiec tęsknota za czymś stałym, ważnym w "płynnych czasach" Baumana?

Być może tęsknimy za czymś trwałym wiedząc, że nie ma już niczego stałego.


Wydał Pan już kilka niezwykle popularnych książek, jest laureatem wielu nagród. Jednocześnie uczy Pan kreatywnego pisania. Co to znaczy pisać kreatywnie?

Być otwartym, ciekawym świata i zgodzić się z tym, że kreatywność wymaga uznania pewnej niejednoznaczności.


Pana książki zostały przetłumaczone m.in. na angielski, arabski, francuski, niemiecki, turecki i włoski. Gdzie ma Pan – poza Izraelem – najwięcej fanów i z czego wynika tak duża popularność? Czy kluczem są poruszane przez Pana sprawy, które absorbują zwykłego człowieka?

W Niemczech, choć nie wiem dlaczego. W każdym razie niezwykle ekscytująca jest rozmowa na przykład z mieszkańcami Berlina o tych czterech bohaterach mojej powieści. Być może problemy poruszane w książce są rzeczywiście uniwersalne.


Światowe media m.in. brytyjski Independent nazywają Pana gwiazdą izraelskiej literatury czasem dodają "wschodząca". Wydaje się, że po 6 książkach i zbiorach opowiadań świeci Pan pełnym blaskiem. Jak odbierają Pana teksty Izraelczycy? O czym do Pana piszą?

Są niesamowici! Nie mógłbym chyba prosić o więcej. Te powieści są rzeczywiście niezwykle popularne - ostatnie trzy tytuły sprzedały się w nakładach po 100 tysięcy egzemplarzy każdy, ale ważniejsze jest to, że ludzie reagują na nie bardzo emocjonalnie. Podczas spotkań z czytelnikami w Izraelu widzę, że moje słowa mogą coś zmieniać.


Współczesna izraelska literatura, to z jednej strony ciekawi i intrygujący pisarze, z drugiej czytelnicy, którzy pochłaniają teksty nowych pisarzy. Niezwykłe zjawisko w dobie komputerów, Internetu i spadającego czytelnictwa książek. Jak to wytłumaczyć?

No cóż, nie jestem ekspertem od literatury, ale lubię opowiadania, lubię ich słuchać i oczywiście lubię je pisać. Myślę, że potrzeba dobrych opowieści była od zawsze, od początków ludzkości. I pozostanie niezależnie od zmian medialnych.

Dziękuję za rozmowę.

Wywiad przeprowadziło wydawnictwo Muza S.A.

Eshkol Nevo, muza, Homesick